Wilde marjolein, Origanum vulgare
Wilde marjolein
Origanum vulgare
ENG: OREGANO OF WILD MARJORAM FR: L’ORIGAN OF MARJOLAINE SAUVAGE
DUI: OREGANO OF ECHTER DOST
FAMILIE: LAMIACEAE OF LIPBLOEMENFAMILIE
Ook in deze familie: witte dovenetel (Lamium album), watermunt (Mentha aquatica), hondsdraf (Glechoma hederacea)
BESCHRIJVING:
meerjarige plant
bladeren zijn eivormig tot langwerpig en tot 4 cm lang.
gave bladrand of gekartelde bladrand met spitse top
30 tot 60 cm hoog
rechtopstaande, licht behaarde, vierkante, vertakte stengel
zijtakken zijn vaak roodachtig aangelopen
bloemen zijn lichtpaars tot paars en bloeien vanaf juli tot september
bloemen worden tot een centimeter groot
vijftallige bloemkroon met tweelippige bovenlip en drielippige onderlip (lipbloem)
EETBARE DELEN
Blad en bloem
INHOUDSSTOFFEN
Etherisch olie, fenolzuren, flavonoïden, bitterstoffen, tanninen, verschillende mineralen waaronder calcium, zink, mangaan, magnesium en ijzer.
ECOLOGIE: WAAR TE VINDEN
Kalkrijke grond, wegbermen, natuurlijk begraasde landschappen. Voornamelijk in kalkstreken.
Wilde marjolein is een kensoort van de associatie van dauwbraam en marjolein (Rubo-Origanetum). Hoofdzakelijk bepalen middel hoog opschietende kruiden en langhalmige grassen het aspect van de gemeenschap. Deze begroeiingen komen voor op zonnige en droge standplaatsen op kalkhoudende grond.
Hierdoor vind je ze dus enkel in een specifieke biotoop, en met name kalkhoudende grond is een zeer belangrijke spelregel bij deze plant.
SMAAK
Licht kruidige oregano smaken, kruidigste smaak in de zomer.
ALGEMEEN
Deze plant staat in (België en) Nederland op de lijst van verboden planten, en mag in het wild niet geplukt worden.
Dit met als voornamelijke reden, dat wilde marjolein steenrijke kalkgrond verkiest en deze met name in België heel weinig en in Nederland nog minder aanwezig is.
Wij raden aan deze plant zelf te gaan vermeerderen, zoals wij dat zelf gedaan hebben. Ondertussen hebben we tientallen wilde marjolein planten en oogsten we hier veelvuldig van. Uiteraard kan het geplukt worden in landen waar het niet op de rode lijst staat. Vergeet wel dat je ze niet in natuurgebieden mag plukken.
Wilde marjolein of oregano is één van onze wilde culinaire kruiden en groeit naast de eerder sporadische wilde tijm veelvuldig in kalkrijke gebieden.
Ik heb het geluk dat ik met dit kruid ben opgegroeid in de kalkstreek ‘Viroinval’. In de ouderlijke tuin groeide het veelvuldig op een zuidelijke door koeien begraasde kalkheuvel, en met een enkel stekje, vermeerderde ik er tientallen in de moestuin, die hier eveneens goed groeien.
Het meest gekend is het gedroogde kruid, wanneer de plant in bloei staat, want op dat moment zijn de meeste etherische oliën aanwezig. Het is geweten dat hoe warmer het is, hoe sterker deze etherische oliën worden, dus ga je voor de smaak, dan oogst je het best in de warmste periode en dan ook nog eens op de warmste dag. Je kan het gehele kruid oogsten om dan te drogen en nadien af te ritsen, of je kan ze natuurlijk onmiddellijk verwerken.
Wat minder geweten is, zijn de jonge bladeren in het voorjaar, die minstens even interessant zijn en een ongelooflijke verfrissende en mild kruidige smaak geven. Het blad is in het voorjaar nog zacht, in tegenstelling tot wanneer je ze in de zomer gaat oogsten, en is op die manier een heerlijke vervanger van fris groen.
In het voorjaar liggen verschillende stelen met bladeren vaak op de ontbijttafel, om de bladeren er zo van te kauwen.
De wilde marjolein is lekker aromatisch en in onze wilde keuken een heel wenselijk kruid, maar je moet niet de smaken verwachten van oregano-planten uit het zuiden, waarbij de etherische oliën gewoon een pak krachtiger zijn.
Het zijn milde kruidige smaken, die je hierdoor wel bij tal van gerechten kan gebruiken.
IN DE KEUKEN
Jonge blaadjes in salades geven een verfrissende kruidige smaak. Oudere bladeren als kruid te gebruiken zoals tijm of rozemarijn. Belgische klassieker bij paling in’t groen
LOOKALIKES
Geen te vermelden gevaarlijke soorten.
VARIA
Wordt ook wel palingkruid genoemd.
Wordt aangeschreven als een bloeddrukverlagend kruid.
Is een waardplant voor de kleine vuurvlinder (Lycaena phlaeas) en het dwergdikkopje (Thymelicus acteon)
kleine vuurvlinder (Lycaena phlaeas)
dwergdikkopje (Thymelicus acteon)
RECEPTEN
Feta blokjes met gedroogde oregano
Ingrediënten
verse feta kaas (eventueel al voorgesneden en opgelegd met look)
olijfolie
zelfgedroogde oregano
gedroogde chili vlokken
Het recept
neem het gedroogde oregano kruid, en bekijk zeker of er geen harde stukjes in zijn blijven hangen van de takjes, want dat kan nogal onaangenaam zijn. Desnoods kan je ze door een zeef nog eens fijnwrijven zodat de harde stukjes achterblijven.
voeg aan de oregano chili vlokken toe.
snij de feta in blokjes en overgiet met olijfolie
voeg de kruiden er aan toe
Groentensalade met oreganoblaadjes
Ingrediënten
enkele hardkokende aardappelen
kerstomaten
handvol oreganoblaadjes
(leftover) kip
olijven
sjalot
zelfgedroogde oregano kruiden
kappertjes
zout
Het recept
kook de aardappelen tot beetgaar en zout water en laat afkoelen.
snij de tomaten in halve stukken. Snij ajuinen in fijne ringetjes
rits de verse oregano blaadjes van de stelen.
indien je een stuk kip over hebt van de dag voordien, kan je deze toevoegen.
voeg alle ingrediënten samen en overgiet met olijfolie
werk af met gedroogde oregano en een grof zeezout.
Chimichurri met oregano
Ingrediënten
chili, waterpeper of canadese fijnstraal naar believen
oregano blaadjes handvol
bussel bladpeterselie
2-3 tenen look
1/3 tas olijfolie
2 eetlepels neutrale witte wijnazijn
halve theelepel zout
een snuifje versgemalen zwarte peper
Het recept
hak alle ingrediënten zo fijn mogelijk, en voeg samen.
serveer als saus bij verschillende gerechten.
Toast oregano
Een absolute topper bij heel wat toasts en een dagelijkse kost in de lente.
Ingrediënten toast avocado
smeerkaas
sesamzaadjes
avocado
oregano blaadjes
Ingrediënten toast feta & olijven
feta kaas
komkommer
olijven
olijfolie
verse oregano blaadjes
Het recept
maak je toast en voeg alle ingrediënten samen (ziet foto).
