Bosaardbei, Fragaria vesca

Bosaardbei

Fragaria vesca

ENG: Wild strawberry FR: Fraisier des bois DUI: Wald-Erdbeere

FAMILIE: Rozenfamilie of Rosaceae

Ook in deze familie: hondsroos (Rosa canina), moerasspirea (Filipendula ulmaria) en wilde braam (Rubus fruticosus).

BESCHRIJVING:

1. samengestelde drievoudige bladeren die gezaagd zijn

2. witte bloemen per 5 bloembladeren en meerdere meeldraden ( geel), bloeien vnl. in mei-juni

3. vruchtje is een rode aardbei en is vnl. rijp in juni

4. zaadjes aan de buitenkant van de vrucht 

5. vermeerderd via uitlopers zoals gecultiveerde aardbeien en via zaad

EETBARE DELEN

Vrucht en blad

INHOUDSSTOFFEN

In de vrucht zitten heel wat mineralen en vitaminen waaronder C en flavonoïden. Bladeren zijn tanninerijk, bevatten o.a. flavonoïden en etherische olie.

ECOLOGIE: WAAR TE VINDEN

Bosaardbei verkiest halfschaduw en is op die manier vaak te vinden langs bospaden, verkiest kalkrijke, voedselrijke grond. Deze wordt vaak aangeplant in tuinen en kan zo eveneens verwilderen.

SMAAK

Smaak van de vrucht, is een zeer intense, zoete, volle aardbeismaak. Het blad is licht samentrekkend, zurig.

ALGEMEEN

De wilde aardbei kent een 8-tal soorten, die te vinden zijn doorheen de gematigde klimaten in het noordelijk halfrond, waarbij de bosaardbei (Fragaria vesca) en de grote bosaardbei (Fragaria moschata) de in België en Nederland inheemse soorten zijn.
Deze worden al sinds oudsher verzameld en verwerkt door verschillende volkeren.

Hoewel je zou denken dat deze bosaardbei, de wilde vorm of moeder is van onze gecultiveerde aardbeien, is niets minder waar.
Het is een Noord- en Zuid- Amerikaanse aardbei, die beiden naar Europa zijn gebracht en hier veredeld, die de gekende grote aardbei tot stand heeft gebracht.
Ondertussen zijn hier talloze rassen uit voortgekomen.

Niets leuker dan in juni door de bossen te wandelen, en af en toe een snoepje uit het bos op te smullen. De vruchten verstoppen zich vaak onder het blad, waardoor wanneer je je bukt, de vruchten beter te zien zijn.

Vruchten zijn na de bloei eerst wittig, en kleuren dan langzaam rood. Het zijn de overrijpe bosaardbeien die knalrood zien, die het smakelijkst zijn.

Let op: De bosaardbei houdt van bospaden, je vindt ze dus vaak terug langs de weg, waarvan we weten dat het niet ideaal is om hier rauw van te consumeren.

Zijn de vruchten al weg? Geen zorgen. Het blad van de aardbei is eveneens bruikbaar, en kan je drogen om een lekkere infusie te maken. Doe dit in combinatie met andere wilde bladeren van bosvruchten, zoals het blad van de framboos en de braam.

De wilde bosaardbei is een uiterst gemakkelijke plant om aan te planten. In de winter en vroege lente kan je een plantje uitsteken, deze vermeerderen elk jaar in vijfvoud. Je kan ook vruchtjes in je tuin verstoppen, zodat de kans groot is dat deze uitkomen in het volgende jaar, waarna je van je eigen wilde bosaardbeien in de tuin kan genieten.

IN DE KEUKEN

Vruchten kunnen zowel rauw als gekookt verwerkt worden. Gekookt zijn ze nog intenser van smaak. Van bladeren kan een infusie getrokken worden.

LOOKALIKES

Er zijn verschillende soorten die lijken op de bosaardbei, maar geen giftige te vermelden.

• Grote bosaardbei (Fragaria moshata)

  Moeilijk te onderscheiden van de bosaardbei, maar staat wel op de lijst van beschermde soorten.

  De grote bosaardbei heeft meestal drieëntwintig tot zevenentwintig tanden per blaadje, terwijl de bosaardbei er vijftien tot drieëntwintig heeft .De grote bosaardbei heeft afstaande tot teruggeslagen haren op de bloemstengel, die bij de bosaardbei naar boven zijn gericht. Ze lijken met het blote oog heel erg op elkaar.

  De kans dat je deze dus vind, is dus heel klein, maar dus goed opletten dat je deze nooit uitsteekt of vertrapt.

• Schijnaardbei (Duchesnea indica)

Is een invasieve exoot, en heeft in tegenstelling tot voornoemde aardbeien weinig tot geen smaak. Oorspronkelijk uit Azië komende, is deze plant hier als sierplant aangeplant, en is zich zo in de natuur aan het verspreiden. Verschil is de smakeloosheid van de vruchten die in het algemeen groter zijn dan de wilde bosaardbei. De bloemen van de schijnaardbei zijn geel, in tegenstelling tot de witte bloemen van onze inheemse soorten. Deze is eveneens eetbaar, maar dus vrij smaakloos.

VARIA

Bosaardbei is een erg goede bodembedekker en misstaat dus zeker niet in je wilde eetbare tuin.

Vondsten uit het neolithicum tonen aan dat de bosaardbei ook toen al gegeten werd. Ze was tevens het symbool van Venus, godin van de liefde, omwille van haar hartvorm en de rode kleur. Bij de Germanen was ze gewijd aan de godin Freya, godin van het moederschap en het huwelijk.

RECEPTEN

• Confituur van bosaardbeien

• ingrediënten

  • een kom vol vers geplukte bosaardbeien

  • water

  • (rietsuiker)

• het recept

  • Je kan de confituur op twee manieren maken. Zonder en met suiker.
    Zonder suiker kook je de bessen op met een scheutje water, en laat je dezen enkele minuten koken, tot als het een stevige pap wordt. Deze kan je dan laten afkoelen en bewaren in de frigo.

  • Voeg je hier suiker aan toe, is de kans groter dat je de confituur kan bewaren, al zeker vanaf je de helft suiker gaat toevoegen.

• Rijstpap met wilde bosaardbeien

• Ingrediënten

• (dessert)rijst 150 gr

• cocosmelk 750 ml

• suiker 2el

• vanillestokje

• vanillesuiker

• een handvol bosaardbeitjes per portie

• amandelen

• maizena 10gr

• zout

• Het recept

  • Breng 750 ml cocosmelk aan de kook, voeg er 150 gram dessertrijst aan toe en roer zo nu en dan om zodat niets aanbakt. Na 3 kwartier is de rijst gaar.

  • Maak kokospudding door 250 ml kokosmelk net aan de kook te brengen met 1 vanillestokje.

  • Meng 3 eierdooiers apart met 2 eetlepels vanillesuiker, en roer op het einde 10 gram maïzena bij. Hierbij gaat wat hete kokosmelk, roer goed om, voeg dan alles weer bij de kokosmelk op het vuur en blijf roeren tot de pudding indikt. Verwijder vanillestokje.

  • Roer er de gegaarde rijst door, breng verder op smaak met een beetje zout en wat suiker (2 eetlepels).

  • Verwarm enkele wilde aardbeitjes lichtjes, zodat ze tussen gekookt en vers zijn, en serveer met amandelen.

  • Smakelijk!

• Tartelette met havermoutkorst en bosaardbeitjes

Dit gerecht is in samenwerking gemaakt met Toos van Toosplantbasedfood https://toosplantbasedfood.be/

Ingrediënten (4 personen)

• 125 gr bloem⁠

• 100 gr haverbloem (fijngemalen havermout in de blender)⁠

• 50 gr bloemsuiker⁠

• 4 el amandelmeel⁠

• 100 gr plantaardige bakmargarine

• 2 tl citroensap⁠

• 1 tl amandelextract⁠

• Snuif zout⁠

• 60 ml koud water⁠

• 500 gr bosaardbeien⁠ of een mengeling van bosaardbeien en aardbeien

• Scheutje sojamelk⁠

• Rietsuiker voor afwerking⁠

• Optioneel vegan slagroom⁠

  ⁠

• Het recept

  • Verwarm de heteluchtoven voor tot 180°C. ⁠

  • Meng haverbloem, bloem, bloemsuiker, tijm, snuif zout door elkaar in een kom. ⁠

  • Smelt de bakmargarine en meng met de hand of in de keukenrobot. Voeg citroensap, amandelextract en koud water toe.⁠

  • Kneed daarna tot een deeg. Verdeel in 4 stukken. Maak van de 4 stukken platte schijven met je handen of een keukenrol en leg op een bord overdekt met een deksel of folie 1/2 u in de koelkast.⁠

  • Snij intussen de (bos) aardbeien in stukjes.⁠

  • Haal na een half uur de schijven deeg uit de koelkast en rol 1 per een open tot een cirkel ter dikte van pizzadeeg.⁠

  • Leg ze op een bakpapier op een bakplaat.⁠

  • Bestrooi het midden van de deegjes met elk een lepel amandelmeel. Leg daar licht opgehoopt in 2 lagen aardbeien op.

  • Vouw de randen om, bestrijk met sojamelk en bestrooi met rietsuiker.⁠

  • Zet in de voorverwarmde oven voor 35-45 minuten tot goudbruin.⁠

  • Haal uit, laat afkoelen en serveer optioneel met vegan slagroom.⁠