Blauwe bosbes, Vaccinium myrtillus
Blauwe bosbes
Vaccinium myrtillus
ENG: EUROPEAN BLUEBERRY FR: MYRTILLE DUI: HEIDELBEERE
FAMILIE: HEIDEFAMILIE OF ERICACEA
Ook in deze familie: rode bosbes (Vaccinium vitis-ideae), cranberry of grote veenbes (Vaccinium macrocarpon), berendruif (Arctostaphylos uva ursi)
BESCHRIJVING:
tot 60 cm hoog
lichtgroen, eirond tot elliptisch blad met zwak gezaagde rand
kruikvormige roze, bolronde bloemen
na de bloei vormt de vrucht, die tot donkerpaars wordt en een waas heeft op de bes
bes is van binnen purperkleurig (in tegenstelling tot de gecultiveerde soorten die wit zijn)
EETBARE DELEN
Bloem, blad en bes.
INHOUDSSTOFFEN
Bessen bevatten flavonoïden, looistoffen, pectine, betacaroteen, verschillende mineralen en vitaminen als vitamine C. In het blad flavonoïden en looistoffen te vinden.
ECOLOGIE: WAAR TE VINDEN
Voornamelijk te vinden in zure, vochtige gronden. Houdt niet van kalk in de grond. Vaak tussen dennenbossen en sparrenbossen te vinden, heidegrond. Doorheen Europa te vinden tot hoog in de bergen.
SMAAK
Bosbessensmaak in de bessen.
ALGEMEEN
Hoewel dit voor sommige een voor de hand liggende plant is, was het voor mij een onbekende toen ik kennismaakte met wilde eetbare planten. Ik herinner me nog goed dat ik in de Highlands in Schotland aan het wandelen was in de zomer, waarbij ik velden met blauwe bessen tegenkwam, maar niet zeker was of deze effectief eetbaar waren. Jaren later bekeek ik opnieuw de foto’s van die reis, en kwam tot het besef, dat ik beter had moeten weten!
Het is namelijk zo dat als je in een goede biotoop terecht komt, je honderden planten en duizenden bessen tegelijkertijd kan tegenkomen.
Dat was ook zo toen ik meerdere malen naar de Himalayaregio ben getrokken, en tot grote verbazing ook daar enorm veel blauwe bosbessen aantrof. Tijdens mijn fietsreis naar India, was het in de bergen in Servië een dagelijkse snack.
Ook in België & Nederland kan je deze tegenkomen, maar weet dat je ze niet overal mag oogsten, en al zeker enkel voor eigen consumptie.
In de Alpen, Pyreneeën, de Balkan,… overal waar je in de zomer op reis zou gaan naar hoge bergen, is de kans groot dat je deze lekkere bessen tegenkomt.
De bes kan je in België en Nederland vanaf eind juni oogsten, tot het begin van juli, waarna je ze steeds op hogere plaatsen kan gaan oogsten. In de hoge bergen en koudere delen van Europa, kan je ze nog tot ver in augustus oogsten. Als je slim bent maak je dus je reisplannen in functie van de bessen!
In tegenstelling tot de gecultiveerde blauwe bosbessen, zijn wilde bosbessen niet wit van binnen, maar donker gekleurd, en zijn de bessen relatief klein ten opzichte van de gecultiveerde blauwe bosbessen.
Gecultiveerde bosbessen zijn afkomstig uit Amerika, maar ondertussen ook goed ingeburgerd doorheen de wereld. Deze komen hier in het wild echter niet voor.
Bladeren en bloemen van de blauwe bosbes zijn eveneens bruikbaar, en kan je oogsten om een infusie van te maken, in combinatie met bijvoorbeeld framboosblad, braamblad, aardbeiblad,…
Persoonlijk vind ik het zonde om de bloemetjes te oogsten gezien de besjes die hier potentieel aan zullen groeien.
Heeft het sterk gevroren in het voorjaar, dan bevriezen de bloemen en zijn er weinig tot geen besjes te zien. Het is dus niet zo dat je elk jaar blauwe bosbessen kan gaan oogsten. Het kan wel perfect zijn dat er op de ene plaats veel staan, terwijl op de andere dan weer geen.
IN DE KEUKEN
Blauwe bosbessen zijn lekker wanneer vers geplukt, maar nog beter als ze verwerkt worden. De smaken komen echt naar voor als de bessen eerst ingevroren of gekookt zijn geweest. Je merkt ook al snel dat ze dan nog intenser worden van kleur, veroorzaakt door de flavonoïden.
LOOKALIKES
Geen te vermelden.
VARIA
RECEPTEN
Pannenkoeken met blauwe bosbessen
Dit is een van onze favoriete zomer ontbijtjes tijdens onze trektochten.Ingrediënten
tarwe of boekweitbloem
gebroken lijnzaad of ei
volle koemelk of havermelk
een kommetje wildgeplukte blauwe bosbesen
Het gerecht
Voeg ingredienten samen, en maak een vaste lopende massa
Voeg in je deeg de bosbessen toe
Giet de massa in een pan, en bak ze tot als de pannenkoek gaar is
Afwerken met suiker kan altijd, maar is zeker niet nodig.
Jummie!
Bosbessen confituur
Dit is een van onze favoriete zomer ontbijtjes tijdens onze trektochten.
Ingrediënten
een kom vol vers geplukte bosbessen
water
(rietsuiker)
Het recept
Je kan de confituur op twee manieren maken. Zonder en met suiker.
Zonder suiker kook je de bessen op met een scheutje water, en laat je dezen enkele minuten koken, tot als het een stevige pap wordt. Deze kan je dan laten afkoelen en bewaren in de frigo.Voeg je hier suiker aan toe, is de kans groter dat je de confituur kan bewaren, al zeker vanaf je de helft suiker gaat toevoegen.
Blauwe bosbessen smoothie
Smoothies van blauwe bosbessen zijn de ideale manier om je dag te starten. Deze kan je op verschillende manieren maken, en in combinatie met andere wilde vruchten als frambozen, bramen en bosaardbeien.
Ingrediënten
een kom vol vers geplukte bosbessen
water of havermelk
een takje (water)munt
Het recept
Voeg de helft havermelk of water toe aan de bessen, samen met enkele blaadjes munt en mix tot een vloeibare massa.
Zeef daarna de blauwe bosbessen, zodat de kleinste zaadjes overblijven.
Werk af met een blaadje munt en serveer.
Tartelette met havermoutkorst en blauwe bosbessen
Dit gerecht is gebaseerd op het de bosaardbeien tartelette, gemaakt door Toos van Toosplantbasedfood https://toosplantbasedfood.be/
Ingrediënten (4 personen)
125 gr bloem
100 gr haverbloem (fijngemalen havermout in de blender)
50 gr bloemsuiker
4 el amandelmeel
100 gr plantaardige bakmargarine
2 tl citroensap
1 tl amandelextract
Snuif zout
60 ml koud water
500 gr wilde bosbessen of een mengeling van gecultiveerde en wilde
Scheutje sojamelk
Rietsuiker voor afwerking
Optioneel vegan slagroom
Het recept
Verwarm de heteluchtoven voor tot 180°C.
Meng haverbloem, bloem, bloemsuiker, tijm, snuif zout door elkaar in een kom.
Smelt de bakmargarine en meng met de hand of in de keukenrobot. Voeg citroensap, amandelextract en koud water toe.
Kneed daarna tot een deeg. Verdeel in 4 stukken. Maak van de 4 stukken platte schijven met je handen of een keukenrol en leg op een bord overdekt met een deksel of folie 1/2 u in de koelkast.
Snij intussen de bosbessen in stukjes.
Haal na een half uur de schijven deeg uit de koelkast en rol 1 per een open tot een cirkel ter dikte van pizzadeeg.
Leg ze op een bakpapier op een bakplaat.
Bestrooi het midden van de deegjes met elk een lepel amandelmeel. Leg daar licht opgehoopt in 2 lagen bosbessen op.
Vouw de randen om, bestrijk met sojamelk en bestrooi met rietsuiker.
Zet in de voorverwarmde oven voor 35-45 minuten tot goudbruin.
Haal uit, laat afkoelen en serveer optioneel met vegan slagroom.
Ingrediënten (8 personen)
bosbessen 150 g
maïszetmeel 70 g
mascarpone 500 g
Petit Beurres 300 g
witte chocolade 200 g
ricotta 250 g
eieren 3
suiker 70 g
vanillesuiker 1 zakje
melk 4 el
boter 150 g
Het recept
Voeg je bakvorm bakpapier toe en warm de oven voor op 170 °C
Verkruimel de petit beurre koekjes, smelt boter en meng beide ingrediënten met elkaar. Verspreid het geheel nadien uit in de vorm en zet dit gedurende 10 minuten in de oven. Haal even afkoelen en verlaag de oventemperatuur tot 150°C.
Maak een beslag van ricotta, mascarpone, suiker en vanillesuiker en de eieren.
Smelt de chocolade met de melk en meng met maïszetmeel door het beslag. Schep het geheel op de koekbodem en bestrooi met de bosbessen. Zet 55 minuten in de oven.
Bonne appetit!
