Familie van de kruisbloemen

Latijnse naam: Brassicacea

Andere namen: Cruciferen of mosterdfamilie

ALGEMEEN

De oorsprong van deze familie is wellicht het Midden-Oosten, van waaruit ze doorheen de wereld is verspreid. Vandaag de dag vinden we een 4060 soorten planten in deze familie, die onderverdeeld zijn in 372 geslachten zoals Alliaria (look zonder look) en Cardamine (veldkers). Deze familie heeft een belangrijke rol gespeeld in onze gecultiveerde voeding. Je vindt er namelijk ontzettend veel groenten terug die doorheen de laatste duizenden jaren veredeld zijn uit de wilde kruisbloemen. Hieronder vallen bijvoorbeeld de bloemkool, boerenkool; broccoli, Chinese kool, koolrabi, paksoi, radijs, spruitjes, waterkers en witte kool, om er maar enkelen op te noemen.

Het is een van de meest gekende families onder wildplukkers en bovendien ook een van de gemakkelijkste in vinden en gebruik. Alle planten uit deze familie zijn namelijk -hoewel niet allen even lekker- eetbaar.

Je kan ze terugvinden als eenjarige, tweejarig en vaste plant, het is qua groei met andere woorden een zeer diverse familie.

Je vindt ze dan ook verspreid doorheen de wereld, met uitzondering van Antarctica, met een voorkeur voor de gematigde klimaten in het noordelijk halfrond.

In het algemeen hebben ze een pikante, mosterdachtige tot bittere smaak.

TYPERENDE EIGENSCHAPPEN

1. kruisbloem (twee tegenovergestelde bloemblaadjes in de vorm van een kruis)

2. mosterd, pikante, licht tot sterk bittere smaak

3. vruchten hebben de vorm van een hauw, die soms erg klein kan zijn

INHOUDSSTOFFEN

Meest gekende zijn glucosinolaten, die de typerende smaak geven aan de plant. Elke plant heeft zijn eigen specifieke glucosinolaten die de smaak van de plant typeert. In de meeste van deze planten vind je ook steeds een hoog gehalte aan vitamine C (indien rauw geconsumeerd).

ECOLOGIE

Wereldwijd voorkomende plantenfamilie, waarvan de meesten in het noordelijk halfrond in de gematigde klimaten. Je kan ze terugvinden op akkers, in halfschaduw, volle zon, aan de zee of in de woestijn. Doorheen de verschillende seizoenen kan je heel het jaar door verschillende kruisbloemigen vinden.

VOORBEELDEN UIT DEZE FAMILIE

De kruisbloemenfamilie bevat 349 geslachten. Hieronder staat een beperkte lijst van beschreven geslachten en eronder vallende soorten.

• Geslacht: Alyssum (Schildzaad)

  • Alyssum alyssoides (Bleek schildzaad)

• Geslacht: Alliaria

  • Alliaria petiolata (Look-zonder-look)

• Geslacht: Arabidopsis

  • Arabidopsis arenosa (Rozetsteenkers)

  • Arabidopsis thaliana (Zandraket)

• Geslacht: Arabis (Scheefkelk)

  • Arabis alpina (Alpenscheefkelk)

  • Arabis glabra (Torenkruid)

    • Arabis hirsuta subsp. hirsuta (Ruige scheefkelk)

  • Arabis soyeri

    • Arabis soyeri subsp. soyeri

    • Arabis soyeri subsp. subcoriacea

  • Arabis turrita (Torenscheefkelk)

• Geslacht: Armoracia

  • Armoracia rusticana (Mierik)

• Geslacht: Barbarea (Barbarakruid)

  • Barbarea intermedia (Bitter barbarakruid)

  • Barbarea stricta (Stijf barbarakruid)

  • Barbarea vulgaris (Gewoon barbarakruid)

• Geslacht: Berteroa

  • Berteroa incana (Grijskruid)

• Geslacht: Biscutella

  • Biscutella laevigata (Glad brilkruid)

• Geslacht: Brassica (Kool)

  • Brassica napobrassica (Koolraap)

  • Brassica napus (Koolzaad)

  • Brassica oleracea (Kool)

    • Brassica oleracea var. botrytis (Bloemkool)

    • Brassica oleracea var. acephala (Boerenkool)

    • Brassica oleracea var. italica (Broccoli)

    • Brassica oleracea var. caulorapa (Koolrabi)

    • Brassica oleracea var. rubra (Rodekool)

    • Brassica oleracea var. botrytis (Romanesco of groene torentjesbloemkool)

    • Brassica oleracea var. sabauda (Savooiekool)

    • Brassica oleracea var. gemmifera (Spruitkool)

    • Brassica oleracea var. alba (Wittekool)

  • Brassica rapa

    • Brassica rapa var. oleifera (Raapzaad, winterraapzaad, zomerraapzaad)

    • Brassica rapa var. rapa (Stoppelknol)

    • Brassica rapa var. pekinensis (Chinese kool)

• Geslacht: Braya

  • Braya fernaldii

  • Braya longii

• Geslacht: Bunias

  • Bunias orientalis (Grote hardvrucht)

• Geslacht: Camelina

  • Camelina sativa (Huttentut)

    • Camelina sativa subsp. alyssum (Vlashuttentut)

• Geslacht: Cardamine (Veldkers)

  • Cardamine bulbifera (Bolletjeskers)

  • Cardamine flexuosa (Bosveldkers)

  • Cardamine hirsuta (Kleine veldkers)

  • Cardamine heptaphylla (Geveerd tandkruid)

  • Cardamine impatiens (Springzaadveldkers)

  • Cardamine pratensis (Pinksterbloem)

  • Cardamine resedifolia (Resedabladige veldkers)

• Geslacht: Coincya

  • Coincya richeri

• Geslacht: Coronopus (Varkenskers)

  • Coronopus didymus (Kleine varkenskers)

• Geslacht: Capsella (Herderstasje)

  • Capsella bursa-pastoris (Herderstasje)

• Geslacht: Cakile

  • Cakile maritima (Zeeraket)

• Geslacht: Cochlearia (Lepelblad)

  • Cochlearia anglica (Engels lepelblad)

  • Cochlearia danica (Deens lepelblad)

  • Cochlearia officinalis (Echt lepelblad)

• Geslacht: Crambe (Bolletjeskool)

  • Crambe maritima (Zeekool)

  • Crambe cordifolia

  • Crambe santosii

• Geslacht: Diplotaxis (Zandkool)

  • Diplotaxis tenuifolia (Grote zandkool)

• Geslacht: Draba

  • Draba muralis (Wit hongerbloempje)

• Geslacht: Erophila

  • Erophila verna (Vroegeling)

• Geslacht: Eruca

  • Eruca sativa (Zwaardherik, rucola of raketsla)

• Geslacht: Erucastrum

  • Erucastrum gallicum

• Geslacht: Erysimum (Steenraket)

  • Erysimum bicolor

  • Erysimum cheiranthoides (Gewone steenraket)

  • Erysimum cheiri (Muurbloem)

  • Erysimum duriaei

  • Erysimum repandum (Uitgespreide steenraket)

  • Erysimum virgatum (Stijve steenraket)

• Geslacht: Eutrema

  • Eutrema japonicum

• Geslacht: Fourraea

  • Fourraea alpina, voorheen Arabis pauciflora (Armbloemige scheefkelk)

• Geslacht: Hesperis

  • Hesperis matronalis (Damastbloem)

• Geslacht: Hirschfeldia

  • Hirschfeldia incana (Grijze mosterd)

• Geslacht: Isatis

  • Isatis tinctoria (Wede)

• Geslacht: Lunaria (Judaspenning)

  • Lunaria annua (Judaspenning)

• Geslacht: Lepidium (Kruidkers)

  • Lepidium virginicum (Amerikaanse kruidkers)

  • Lepidium graminifolium (Graskers)

  • Lepidium sativum (Tuinkers)

• Geslacht: Matthiola

  • Matthiola incana (Zomerviolier)

  • Matthiola longipetala

  • Matthiola maderensis

  • Matthiola sinuata (Strandviolier)

• Geslacht: Pringlea

  • Pringlea antiscorbutica (Kerguelenkool)

• Geslacht: Ptilotrichum

  • Ptilotrichum spinosum

• Geslacht: Raphanus (Radijs)

  • Raphanus sativus (Tuinradijs)

    • Raphanus sativus subsp. sativus (Radijs)

    • Raphanus sativus subsp. niger (Rammenas)

    • Raphanus sativus subsp. oleiferus (Bladrammenas)

• Geslacht: Rapistrum

  • Rapistrum rugosum (Bolletjesraket)

• Geslacht: Rorippa (Waterkers)

  • Rorippa amphibia (Gele waterkers)

  • Rorippa nasturtium-aquaticum (Witte waterkers)

• Geslacht: Sinapidendron

  • Sinapidendron angustifolium

• Geslacht: Sinapis

  • Sinapis alba (Gele mosterd)

  • Sinapis arvensis (Herik)

• Geslacht: Sisymbrium (Raket)

  • Sisymbrium altissimum (Hongaarse raket)

  • Sisymbrium loeselii (Spiesraket)

  • Sisymbrium officinale (Gewone raket)

  • Sisymbrium orientale (Oosterse raket)

• Geslacht: Teesdalia

  • Teesdalia nudicaulis (Klein tasjeskruid)

• Geslacht: Thlaspi (Boerenkers)

  • Thlaspi arvense (Witte krodde)

  • Thlaspi caerulescens (Zinkboerenkers)

  • Thlaspi perfoliatum (Doorgroeide boerenkers)

  • Thlaspi rotundifolium (Rondbladige boerenkers)

EXTRA INFORMATIE

Wie zich graag wil verdiepen in deze familie kan eens een kijkje nemen in volgend document:

https://www.cabi.org/isc/FullTextPDF/2007/20073006206.pdf