Witte dovenetel, Lamium album

Witte dovenetel

Lamium album

ENG: WHITE NETTLE/WHITE DEAD-NETTLE FR: L’ORTIE BLANCHE DUI: WEISSE TAUBNESSEL

FAMILIE: LIPBLOEMEN OF LAMIACEAE

Ook in deze familie: Ook in deze familie: paarse dovenetel (Lamium purpureum), gevlekte dovenetel (Lamium maculatum). 

BESCHRIJVING:

1. meerjarig

2. wordt tot 0,5 meter groot

3. witte lipbloem bloeit vanaf vroege lente tot oktober

4. de bloemen groeien in krans waar bladeren ontspringen

5. vorm van het blad is brandnetelachtig en scherp gezaagd

6. verschil met brandnetel: deze plant heeft geen brandharen dus prikt niet!

EETBARE DELEN

Blad, bloem, wortel en zaad

INHOUDSSTOFFEN

Etherische olie, slijmstoffen, flavonoïden en verschillende mineralen.

ECOLOGIE: WAAR TE VINDEN

Groeit goed in bermen, grasland, loofbossen. Vaak op vochtige, zeer voedselrijke en omgewerkte grond. Zeer algemeen voorkomend.

SMAAK

Dovenetel is op het eerste zicht niet erg smakelijk, neigt naar doffe, paddestoelachtige smaak. Gekookt hebben ze een mildere smaak. De bloemen smaken zoet, bevatten veel nectar. Zaad van de dovenetel wordt gebruikt als kiemgroente.

ALGEMEEN

Witte dovenetel komt erg veel voor en is snel te verwarren met brandnetel, maar heeft geen prikkende brandharen en is over het algemeen kleiner. Het grootste verschil zie je echter bij de bloemen: deze groeien als een krans rond de stelen bij de dovenetel. Ik heb al veel verhalen gehoord over mensen die aan de bloemetjes zuigen voor het zoete nectar. Ook het blad werd blijkbaar wel eens in puree verwerkt. 

Zelf heb ik voor restaurants in het verleden de kleine, bovenste toppen van witte dovenetel geplukt, als afwerking van desserts. 

IN DE KEUKEN

Het afwerken van ijs en andere koude desserts kan zeer goed met de smakelijke zoete bloemen van witte dovenetel.

Ook in theemelanges is het gebruik van witte dovenetel populair.

LOOKALIKES (ook eetbaar)

VARIA

De oude betekenis van het woord ‘doof’ is ‘niet-werkend’, wat de naam van de dovenetel verklaar, deze prikt namelijk niet zoals de sterk gelijkende brandnetels. 

Witte dovenetel is een belangrijke waard bijen en talloze vlinders. Ook hommels zijn gek op deze plant, ze maken een gaatje in de zijkant van de bloem om met hun korte tong nectar te verzamelen.

RECEPTEN

• Theemelange maken met gedroogd dovenetelblad

  • van gedroogde bladeren en bloemen kan je een infusie maken. Deze kan je best met nog andere kruiden ( denk aan brandnetel/vlierbloesem/.. )mengen om een volwaardige smakenpallet te verkrijgen.

• Ijs met dovenetel bloemen en paardenbloem siroop

  • Voeg aan je klassieke (vegan)vanille ijs siroop of confituur van de paardenbloem toe(zie recepten paardenbloem) en werk af met enkele topjes ( bovenste blaadjes) en bloemen van dovenetel. Ziet er altijd prachtig uit!

• Puree met dovenetel

  • Tijdens de vele wandelingen die ik al gegeven heb in Vlaanderen, krijg ik vaak van mensen te horen hoe ze bepaalde planten vroeger gebruikten. Dovenetel is hier eentje van. Een dame vertelde me dat als kind, ze dovenetel bladeren mengde in hun aardappelpuree, zeker de moeite om eens te proberen!

• Pistou van dovenetel

  Een gerecht van wildplukker Natalie Schrauwen van ELDER lab uit haar nieuwe boek ‘lentekruiden’, volg haar op Instagram voor dagelijkse updates over haar activiteiten.

  • Ingrediënten

    • 40 gr jonge dovenetel of een mix van wilde kruiden

    • 40gr parmezaan of Brugge oud

    • 1 teen look

    • 100 ml olijfolie

    • beetje grof zeezout

    • citroensap

  • Het recept

    Pistou is de Franse variant van pesto, eveneens met basilicum maar dan zonder de pijnboompitjes. De basilicum kan je snel vervangen door een ander wild kruid, of de combinatie van verschillende planten.

    • Haal die vijzel maar boven. Wil je een korrelige pesto met een zachte smaak, dan werkt de trage techniek van de Italiaanse mama’s het beste. Kneus de lookteen met een beetje grof zeezout voor het betere schuurwerk (Niet teveel, de kaas maakt alles straks nog zouter) met de helft van de kruiden en een beetje olijfolie. Vijzel met een duw-draaibeweging fijn, voeg de rest van de kruiden en meer olijfolie toe. Voeg op het einde de kaas en de rest van de olijfolie toe tot je een smeuïge groene pasta hebt.

• Dovenetelgnocchi

  Een gerecht van wildplukker Natalie Schrauwen van ELDER lab uit haar nieuwe boek ‘lentekruiden’, volg haar op Instagram voor dagelijkse updates over haar activiteiten.

• Ingrediënten

  • 500 gr kruimige aardappelen

  • 100-150 gr doppio zero bloem (type 00)

  • 150 gr dovenetelbladeren

  • 2 eieren

  • 100 gr geraspte parmezaan of Brugge oud

• Het recept

  • Kook de aardappelen met schil in gezouten water tot je er met een vork vlot in kan prikken. Giet ze af en laat afkoelen tot je ze net kan ontvellen zonder je handen te branden.

  • Snij de dovenetelbladeren goed fijn, en kluts ondertussen de eieren in een mengschaal. Daar mogen de gepelde aardappelen, een snuf zout en de kaas bij.

  • Pureer het geheel, en voeg een beetje bij de bloem toe tot de massa samenkomt. Meer bloem hoef je niet te gebruiken.

  • Bestuif je werkvlak met bloem, maak tweevingerdikke worsten van het deeg en snij daar blokjes van 4 cm af, die je even langs de tanden van een vork laat rollen voor de typische gnocchi-afdruk . Leg de gnocchi op een met bloem betoven ovenplaat tot al het deeg verwerkt is. Kook ze in delen in zout water of bouillon, zodat ze niet aan elkaar plakken. Schep ze uit het kookvocht met een schuimspaan en laat uitlekken.

  • Serveer met geraspte kaas, salieboter, een spicy tomatensaus, of met een pistou natuurlijk.